Հայկական ծագումով ֆրանսիական արտահայտչությամբ գրող և վիզուալ նկարիչ… Ահա այսպես է իրեն բնութագրում բազմաժանր գրող Դընի Դոնիկյանը։ Հայաստանի ազգային գրադարանը բացառիկ նվեր է ստացել Դոնիկյանից։ Նրա անձնական արխիվը՝ գրքեր, ալբոմներ, ձեռագրեր Ֆրանսիայում ՀՀ դեսպանության շնորհիվ Ֆրանսիայից ուղարկվել են Հայաստան, Ազգային գրադարան։ Նյութերը մեկշաբաթյա ցուցադրությամբ ներկայացված են գրադարանի մեծ ցուցասրահում։ Ցուցադրությունից հետո Դընի Դոնիկյանի ձեռագրերը և այլ նյութեր կփոխանցվեն Գրականության և արվեստի թանգարանին։

Ցուցահանդեսի բացմանը ներկա էին գրողի ստեղծագործությունների թարգմանիչներ Նվարդ Վարդանյանը, Լուսինե Մուսախանյանը, Դընի Դոնիկյանի վաղեմի ընկեր և բարեկամ, արձակագիր, թարգմանիչ Գրիգոր Ջանիկյանը և այլոք։ 

Բացման խոսք ասաց ՀԱԳ տնօրեն Աննա Չուլյանը, ով վստահեցրեց, որ Դոնիկյանի տպագիր ժառանգությունն իր պատվավոր տեղը կգտնի ՀԱԳ ֆոնդերում։

 -Պատիվ եմ ունեցել Ֆրանսիայում հանդիպելու Դընի Դոնիկյանի հետ և կարող եմ ասել մի բան. գրողը, իր կենդանության օրոք, որոշում է կայացրել իր գրական ժառանգությունը նվիրել Հայստանի ազգային գրադարանին։ Սա մեծ քայլ է, որը, ընդունենք, ոչ բոլորն են պատրաստ անել։

Ցուցահանդեսի բացմանը ներկա էր նաև Գրականության և արվեստի թանգարանի տնօրեն Սյուզաննա Խոջամիրյանը։

 -Մեծ պատիվ է ընդունել նվերը Դընի Դոնիկյանից և մեր գործընկեր Ազգային գրադարանից։ Շատ մեծ կարևորություն ենք տալիս հատկապես օրագրերին և նամակներին։ Գրողին ճանաչում ենք իր ստեղծագործություններից, բայց որպես մարդ նրա մասին խոսում են միայն նամակներն ու օրագրերը։ Ցուցահանդեսը համակարգող ՀԱԳ աշխատակիցներ Ջուլիա Մանուկյանը և Տաթև Ղամբարյանը, ամիսներ շարունակ աշխատելով ցուցահանդեսի նյութերի հետ, մեծ ոգևորությամբ պատմեցին իրենց կատարած աշխատանքի մասին։

Ցուցահանդեսի բացմանը հաջորդեց ցերեկույթ, որը սկսվեց Դընի Դոնիկյանի տեսաուղերձով։ 

«Ես շատ ուրախ ու երջանիկ եմ, որ այսուհետ իմ գրքերն ու ծրագրերը գտնվելու են Հայաստանում։ Նախ և առաջ ուզում եմ շնորհակալություն հայտնել Ազգային Գրադարանին, որ սիրով ընդունեց իմ արխիվը։ Հատկապես ջերմ շնորհակալություն եմ ուզում հայտնել տնօրենուհուն՝ Աննա Չուլյանին, որ միտք հղացավ կազմակերպել այս շնորհանդես-ցուցահանդեսը։

Լուսինե Մուսախանյանը, որը այժմ թարգմանում է գրողի վերջին ժողովածուն՝ առեղծվածային աֆորիզմներով գրված բանաստեղծությունների շարք «Ցավդ տանեմ»-ը, կատարեց հարցազրույցը վարողի դերը, իսկ ՀԱԳ աշխատակից Ներսես Հայրապետյանը ստանձնեց Դընի Դոնիկյանի դերը։ Հետաքրքիր հարցուպատասխան, որը կարող եք դիտել ամբողջությամբ տեսանյութում։

Թարգմանչուհի Նվարդ Վարդանյանը ևս խոսեց իր թարգմանությունների մասին։ 

-Դոնիկյանի հետ աշխատելն ինձ համար բավականին ուժ և ջանք պահանջող գործ է եղել. Որպես գրող արվեստագետ նա բազմաժանր է, որն անմիջականորեն դրսևորվում է իր ստեղծագործություններում։ Մեկ գործի մեջ նա կարող է հանդես գալ մի քանի ժանրերով, որը բավական դժվարացնում է թարգմանչի աշխատանքը։ Այդպես ես թարգմանեցի 7 գործ Դոնիկյանից...

Դոնիկյանի վաղեմի ընկեր և բարեկամ Գրիգոր Ջանիկյանը ևս խոսեց նրա մասին. 

-Դընիին ճանաչելու, նրա գրականությունը հասկանալու համար պետք է նախ իմանալ նրա կյանքը։ Նա ծնվել է Ֆրանսիայում 1942 թվականին, բայց նրա կենսագրությունը սկսվում է դեռևս 1915 թվականի Եղեռնից, որովհետև եղեռնը չի ավարտվել նրա ամբողջ կյանքի ընթացքում։ Նրա կյանքի, մանկության ու պատանեկության տարիներին կրած դժվարությունների, հայրենիքի կարոտի մասին կարելի է անվերջ խոսել։ Ելույթին ավարտին Գրիգոր Ջանիկյանի Դոնիկյանի գրքերից մեկը նվիրեց Ազգային գրադարանին։

Դընի Դոնիկյանի գործերին կարող եք ծանոթանալ ՀԱԳ էլ. շտեմարանում